گوش در شنوایی و حفظ تعادل ما نقش دارد. بنابراین هر مشکلی که برای گوش به وجود بیاید، ممکن است علائم دیگری از قبیل از دست رفتن شنوایی، سرگیجه یا صدا دادن گوش را نیز به همراه داشته باشد. بهترین راه برای درمان گوش‌درد آن است که ابتدا علت به وجود آورنده آن مشخص شود.

ساختار و عملکردهای گوش

ساختار کلی گوش به ۳ قسمت اصلی شامل گوش بیرونی، گوش میانی و گوش داخلی تقسیم می‌شود.

گوش بیرونی (خارجی) شامل قسمت‌های زیر است:

• قسمتی از گوش که به چشم دیده می‌شود و لاله گوش نام دارد.
• یک ساختار لوله‌ای شکل باریک که کانال گوش نام دارد.
• پرده گوش که در انتهای کانال گوش قرار دارد و گوش خارجی را از گوش میانی جدا می‌کند. پرده گوش به صورت غشایی است که مانند پوست روی طبل، به‌طور محکم از اطراف کشیده شده است.

گوش میانی یک محفظه پر از هوا است. در داخل گوش میانی ۳ استخوان به نام‌های استخوان چکشی، استخوان سندانی و استخوان رکابی وجود دارد که کوچکترین استخوان‌های موجود در بدن هستند. این استخوان‌ها به یکدیگر متصل بوده و آخرین آنها یعنی استخوان رکابی، در تماس با گوش داخلی قرار دارد. محفظه هوای واقع در گوش میانی، از طریق شیپور استاش با پشت بینی ارتباط دارد.

گوش داخلی از ۲ جزء زیر تشکیل شده است:

• حلزون گوش که محفظه‌ای به شکل یک حلزون است و داخل آن با مایع پر شده است. دیواره حلزون گوش به وسیله سلول‌های مودار مخصوصی پوشیده شده است. این سلول‌ها امواج صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند و سپس این سیگنال‌ها به وسیله عصب شنوایی به مغز منتقل می‌شود.
• دستگاه دهلیزی که به حفظ تعادل بدن کمک می‌کند. دستگاه دهلیزی از شبکه‌ای از مجراها به نام کانال‌های نیم‌دایره‌ای و یک دهلیز (وستیبول) تشکیل شده است. این دستگاه هر چند قسمتی از گوش میانی است اما به جای تشخیص صداها، وظیفه تشخیص حرکات بدن را بر عهده دارد.

علل گوش‌درد

علت‌های بسیار زیادی برای گوش‌درد وجود دارد که در ادامه، توضیح مختصری درباره چند مورد از شایع‌ترین آنها ارائه می‌شود.

عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) و تاثیر آن بر گوش‌درد

عفونت گوش میانی، به‌عنوان یکی از شایع‌ترین علل گوش‌درد در کودکان شناخته می‌شود. این عفونت ممکن است در بزرگسالان هم اتفاق بیفتد، اما چندان معمول نیست. عفونت گوش میانی بیشترین شیوع را در بین کودکان در سنین قبل از مدرسه دارد و اغلب بعد از یک سرماخوردگی، اتفاق می‌افتد.

عفونت کانال گوش (التهاب گوش خارجی) و تاثیر آن بر گوش‌درد

درد گوش در این حالت، به‌علت عفونت قسمت خارجی گوش یا همان کانال گوش به وجود می‌آید. این نوع عفونت در بین بزرگسالان شایع‌تر از کودکان است و به‌خصوص برای شناگران خیلی زیاد اتفاق می‌افتد. عفونت کانال گوش ممکن است در افرادی که به بیماری‌های پوستی از قبیل اگزما یا جوش در اطراف گوش مبتلا می‌شوند نیز اتفاق بیفتد.

در صورتی که شما به عفونت کانال گوش مبتلا شوید، ممکن است احساس سوزش یا خارش شدید گوش داشته باشید. همچنین ممکن است از گوش شما ترشحاتی خارج شود، احساس گرفتگی گوش داشته باشید و شنوایی شما به خوبی حالت عادی نباشد.

جرم گوش (موم) و تاثیر آن بر گوش‌درد

گوش‌های ما یک ماده مومی شکل برای محافظت از مجاری گوش تولید می‌کنند. این موم در حالت عادی مدام به طرف خارج گوش حرکت می‌کند و به تدریج از آن خارج می‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است یک توده سخت از این موم تشکیل شود و کانال گوش شما را مسدود کند. در این حالت شما احساس می‌کنید که یک یا هر دو گوشتان ناشنوا شده است و می‌تواند شدیداً برایتان آزاردهنده باشد.

به خاطر داشته باشید که هرگز نباید سعی کنید موم داخل گوش را با گوش پاک‌کن خارج کنید. زیرا این کار می‌تواند باعث فشرده شدن بیشتر آن به طرف داخل گوش شما شود و کانال گوش را به طور کامل مسدود کند. اگر احساس می‌کنید که جرم گوش باعث درد در گوش شما شده است، باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد که متخصص، جرم گوش شما را با فشار آب خارج کند که به این کار شست‌وشوی گوش گفته می‌شود.

یک سرماخوردگی معمولی و تاثیر آن بر گوش‌درد

گاهی اوقات یک سرماخوردگی معمولی می‌تواند بدون آنکه هیچ‌گونه عفونتی در گوش وجود داشته باشد، باعث گوش‌درد شود. این گوش‌درد به خاطر مخاط زیادی است که گوش در زمان سرماخوردگی تولید می‌کند. مقداری از این مخاط ممکن است در گوش میانی تجمع کند و باعث فشار بر پرده گوش و ایجاد گوش‌درد شود. این حالت به خودی خود بعد از مدتی برطرف خواهد شد، اما درمان‌های زیر هم می‌تواند در این مواقع به رفع گوش‌درد کمک کند:

• استنشاق بخار آب
• استفاده از داروی ضد احتقان
•  استفاده از داروی مسکن ساده

اجسام خارجی و تاثیر آنها بر گوش‌درد

هر نوع جسم خارجی ممکن است در داخل گوش گیر بیفتد. اجسام خارجی که می‌توانند وارد گوش شوند، شامل دانه‌ها، بذرها، اسباب‌بازی‌های کوچک، خرده‌های پنبه و حشرات هستند. ورود این ذرات به گوش می‌تواند باعث ایجاد گوش‌درد، ناشنوایی و خارج شدن ترشحات از گوش شود. ممکن است خود شما یا فرد دیگری بتوانید جسم خارجی را که در کانال گوش گیر کرده، ببینید، اما هرگز سعی نکنید خودتان آن را خارج کنید، زیرا ممکن است آن را بیشتر به طرف داخل گوش فشار بدهید و به پرده گوش آسیب برسانید. بهترین کار در این مواقع این است که به یک متخصص مراجعه کنید. اجسام خارجی را معمولاً می‌توان با استفاده از یک پنس یا با فشار آب (شستشوی گوش) از گوش خارج کرد.

مصدومیت یا آسیب‌دیدگی و تاثیر آن بر گوش‌درد

وارد کردن اشیاء مختلف مانند گوش پاک‌کن یا اجسام نوک‌تیز به داخل گوش می‌تواند باعث آسیب رسیدن به کانال گوش شود. برای جلوگیری از صدمه زدن به گوش، هرگز حتی اگر گوشتان خارش دارد و فکر می‌کنید جرم در آن تشکیل شده است، هیچ جسمی را به داخل سوراخ گوش فرو نکنید. آسیب‌هایی که به کانال گوش وارد می‌شود می‌تواند باعث سوزش گوش شود که این سوزش معمولاً به خودی خود برطرف خواهد شد. اما احتمال بروز عفونت بعد از صدمه دیدن گوش هم وجود دارد. در صورتی که درد گوش شما بعد از مدتی رفع نمی‌شود و یا گوش‌ها شروع به تخلیه ترشحات می‌کنند، به پزشک مراجعه کنید.

پرده گوش ممکن است به وسیله اجسامی که به گوش وارد می‌شود، پاره یا سوراخ شود. صدمات دیگری مانند صدای خیلی بلند یا سیلی خوردن یا مشت محکم به گوش هم می‌تواند باعث پاره شدن پرده گوش شود. سایر مصدومیت‌های شدید از ناحیه سر هم می‌تواند باعث آسیب رسیدن به پرده گوش شود. سوراخ شدن پرده گوش معمولاً باعث درد ناگهانی و شدیدی در گوش می‌شود. همچنین ممکن است گوش کمی خونریزی پیدا کند و شنوایی از دست برود.

پرواز با هواپیما و تاثیر آن بر گوش‌درد

تغییر سریع فشار هوا در زمانی که هواپیما شروع به فرود آمدن می‌کند، معمولاً باعث احساس درد در گوش‌ها می‌شود. این درد معمولاً خیلی زود برطرف می‌شود، اما اگر تا چند روز بعد از پرواز همچنان ادامه پیدا کند باید به پزشک مراجعه کنید.

جوش، لک و کورک و تاثیر آن بر گوش‌درد

جوش، لک‌های پوستی و کورک‌ می‌تواند مانند هر جای دیگری در بدن، در داخل گوش هم به وجود بیایند. این جوش‌ها اگر بر روی گوش خارجی باشد، به‌راحتی می‌توان آن را دید. اما اگر در داخل کانال گوش باشد ممکن است دیده نشود و شما نتوانید منشأ به وجود آمدن درد را تشخیص بدهید. جوش‌ها و کورک‌های کوچک معمولاً با حمام گرم و استفاده از یک کرم ضد عفونی کننده، به خودی خود برطرف خواهند شد. اما اگر خیلی بزرگ، قرمز و دردناک باشند، باید برای درمان آنها به پزشک مراجعه شود. برای درمان این جوش‌ها ممکن است به کرم یا داروی آنتی‌بیوتیک نیاز باشد و یا لازم باشد که محتویات عفونی آن به‌وسیله یک سوزن خارج شود.

دردی که منشأ آن در جای دیگری از بدن است (درد ارجاعی)

درد ارجاعی به دردهایی گفته می‌شود که در یک قسمت از بدن به دلیل مشکلی که در قسمت دیگری از بدن به وجود آمده است، احساس می‌شود. گاهی اوقات دردی که در گوش احساس می‌شود هیچ ارتباطی با خود گوش ندارد، بلکه منشأ آن در جای دیگری از بدن است. شایع‌ترین علل دردهای ارجاعی در گوش عبارت است از:

• مشکلات دندان‌ها از قبیل آبسه دندانی
• سوزش گلو و گلو درد
• مشکلات مربوط به نای از قبیل رفلاکس یا التهاب
• مشکلات مربوط به غدد بزاقی از قبیل تشکیل سنگ یا عفونت
• مشکلات مربوط به مفصل فک از جمله آرتروز

درمان گوش‌درد

اگر حال عمومی شما خوب است و فقط گوش‌درد دارید، ممکن است خودتان بتوانید با مصرف چند قرص مسکن این مشکل را درمان کنید. پاراستامول یا ایبوپروفن (اگر قادر به مصرف آن باشید) معمولاً تأثیر خوبی در رفع گوش درد دارد. اما هر کسی که به گوش درد با شرایط زیر دچار می‌شود، حتماً باید به پزشک مراجعه کند:

• بیمار حال عمومی خوبی ندارد یا گوش درد او با علائم دیگری از قبیل تب، جوش، استفراغ، سرگیجه یا خواب‌‌آلودگی همراه است.
• بیمار کمتر از ۳ سال سن دارد.
• کودک با سن کمتر از ۶ ماه، گوش‌درد همراه با تب بالای ۳۸ درجه دارد.
• کودک با سن کمتر از ۲ سال در هر ۲ گوش، درد دارد.
• درد گوش بعد از ۴ روز برطرف نمی‌شود.
• از گوش ترشحاتی خارج می‌شود.
• بیمار احساس می‌کند که چیزی به داخل گوشش چسبیده است.
• درد گوش بسیار شدید است و قرص‌های مسکن ساده تأثیری در بهبود آن ندارد.

بیمار به امراض دیگری مبتلا است که ممکن است بر توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها تأثیر منفی بگذارد.

برای دیدن گالری جدید عکس جراحی کلیک کنید