سرگیجه بعد از ایستادن چه علل و درمانی دارد؟

بعضی از افراد مخصوصاً افراد پیر یا کسانی که افت فشار خون دارند ، هنگام نشستن یا ایستادن با سرگیجه مواجه می گردند. علائم این سرگیجه معمولاً با سبک شدن سر، تاری دید، احساس گیجی و حالات شبیه غش کردن همراه می باشد . معمولاً به این افراد توصیه می شود که هرچه سریع تر بنشینند تا فشار خون آن ها متعادل گردد.

بعضی از افراد به علت سرگیجه می افتند یا غش می کنند و بعضی دیگر دچار حملات مختلف می شوند. علائم آن در بعضی از افراد شدید تر است و گاهی اوقات بعد از ورزش کردن ، مصرف الکل بعد وعده غذایی سنگین یا کم آبی افزایش پیدا می کند. بعضی از افراد جوان نیز این علائم را هنگام بلند شدن احساس می کنند اما هیچ مشکلی در فشار خون خود ندارند. اغلب ضربان قلب آن ها در چنین حالتی بیشتر از حالت طبیعی می شود که به آن سندروم اختلالات سیستم عصبی خودکار می گویند. دلیل آن در سنین جوان بدون مشکل و بیماری، هنوز واضح و مشخص نیست. 

علل سرگیجه بعد بلند شدن و سرپا ایستادن

سرگیجه یا سبک شدن سر هنگام ایستادن معمولاً به فشار خون مربوط می شود. در حالت طبیعی وقتی که انسان از جای خود بلند می شود، نیروی جاذبه خون او را به سمت رگ های پا و پایین بدن می کشاند. کشش باعث افت فشار خون می شود و باعث می شود میزان قند خونی که از قلب به مغز فرد می رسد، کاهش پیدا کند. کاهش جریان خون به مغز عاملی برای سرگیجه و دیگر علائم می باشد.

سیستم عصبی برای جبران این اتفاق به سرعت با افزایش ضربان قلب همراه می شود و رگ های خونی را فشرده می کند تا هر چه سریع تر فشار خون را به حالت طبیعی برگردانند. چنانچه در بخش سلامت نمناک اشاره میکنیم بخشی از سیستم عصبی مسئول جبران این افت فشار خون است. بسیاری از اختلالات در بدن می تواند عاملی برای تنظیم فشار خون در چنین مواقعی باشد و باعث سرگیجه هنگام بلند شدن شود.

شامل موارد زیر می باشد :

•  نارسایی سیستم عصبی به دلیل پمپاژ نامناسب خون
• کاهش حجم خون
• پاسخ هورمونی غلط و نامناسب

علل معمولاً در شرایط مختلف برای افراد متفاوت می باشد. 

برخی علل رایج

رایج ترین علل سرگیجه می تواند شامل موارد زیر باشد:

•  فشار خون که معمولاً در مواقع کم خونی و کم آبی بدن افزایش پیدا می کند.
•  مصرف داروهای مختلف
•  کم خوابی
•  کم کاری غده آدرنال 

رایج ترین علل سرگیجه هنگام ایستادن، می تواند نشان از مشکلات جدی باشد.

شامل موارد زیر است:

•  مصرف داروهای خاص در مدت زمان طولانی
•  تغییرات فشار خون به علت کهولت سن
•  نارسایی سیستم عصبی 

علائم هشدار دهنده

بعضی از افراد هستند که هنگام بلند شدن، سرگیجه را همراه با موارد دیگری تجربه می کنند که این موارد شامل وجود خون در مدفوع ، مدفوع بیش از حد سیاه، علائمی در سیستم عصبی  سخت راه رفتن یا ناهماهنگی در بدن و نا تعادلی می باشد. 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

افرادی که علائم هشدار دهنده بالا را دارند و یا به علت سرگیجه شدید هنگام بلند شدن از حال می روند یا زمین می خورند، باید به پزشک مراجعه کنند تا آزمایشاتی روی آن ها انجام بگیرد.

پزشک در این شرایط معاینه کلی انجام می دهد و سابقه پزشکی را مورد بررسی قرار می دهد و سوالاتی را در مورد علائم خواهد پرسید.

نمونه ای از این سوالات عبارتند از: 

•  چه مدت است که سرگیجه دارید؟
•  آیا تا به حال به علت سرگیجه زمین خورده اید یا غش کرده اید؟
•  چه داروهایی مصرف می کنید؟
•  آیا به مشکلاتی مثل دیابت ، بیماری پارکینسون یا سرطان مبتلا هستید؟
•  آیا تابحال دارویی خاص برای این سرگیجه ها مصرف کرده اید ؟

برای معاینه نیز پزشک شما را به مدت ۵ دقیقه به حالت دراز کشیده می خواباند و سپس فشار خون و ضربان قلب شما را اندازه می گیرد. بعد از اینکه بلند شدید و دوباره نشستید، به مدت یک دقیقه فشار خون را اندازه گیری می کند و سپس سه دقیقه بعد از بلند شدن و یا نشستن نیز دوباره این کار را انجام خواهد داد.

اندازه گیری معمولاً از طریق دستگاه های دیجیتال انجام می شود که علاوه بر اندازه گیری فشار خون، قدرت بدن ، رفلاکس ها و تعادل بدنی شما را نیز نشان می دهد . معمولاً رایج ترین علت سرگیجه ناگهانی مصرف داروها، کمبود استراحت و کاهش فشار خون می باشد. گاهی اوقات افرادی هستند که این مشکلات را با بیماری هایی مثل پارکینسون، بی حسی و گزگز کردن دست و پا تجربه خواهند کرد. 

اگر علت سرگیجه ناگهانی شما هنگام بلند شدن کاملا واضح و مشخص بود، دارو برایتان تجویز می گردد و در غیر اینصورت، آزمایش های دیگری مثل الکتروکاردیوگراف که یک شمارش سلول های خونی کامل است و آزمایش های دیگری مثل اندازه گیری سطح الکترولیت ها برای شما تجویز می گردد تا تشخیص دقیق تری صورت بگیرد.

درمان 

اگر علت سرگیجه شما مصرف داروی خاصی باشد، معمولاً مصرف آن دارو را قطع می کنند یا اینکه آن را تغییر می دهند. بسیاری از علل این سرگیجه ها قابل درمان هستند و تنها باید علائم آن ها را بررسی کرد تا به علت پی برد. تغییرات سبک زندگی در درمان این نوع سرگیجه ها نیز موثر می باشد.

•  معمولاً از این افراد خواسته می شود که هر روز استراحت کافی داشته باشند .
•  قبل از بلند شدن در رختخواب حرکات نرمشی در جای خود انجام دهند، اول کمی بنشیند و سپس بلند شوند .
•   تمام نشست و برخاست های خود را به آهستگی انجام دهند و به اندازه کافی مایعات بخورند.
•   از مصرف الکل اجتناب کنند.
•  حرکات نرمشی و ورزشی را برای جریان خون مناسب انجام دهند زیرا ورزش توده عضلانی و دیواره رگ ها را بهبود می بخشد و تجمع خون در پا را می کاهد و در نتیجه خون در سراسر بدن جریان کافی و متناسب پیدا می کند .
•  همچنین از این افراد خواسته می شود که هنگام خوابیدن ، سر خود را بالاتر از تنه خود قرار دهند.
•  مصرف نمک نیز می تواند علائم را کاهش دهد که البته باید مراقب باشید در این کار زیاده روی نکنید.
•  مصرف نمک برای افرادی که بیماری های قلبی دارند، هرگز توصیه نمی شود . پس نباید بدون اجازه پزشک هیچ درمانی را در پیش بگیرید. 

ممکن است که پزشک دارویی به نام فلودروکورتیزون را تجویز کند که نمک و آب را به اندازه کافی در بدن نگه می دارد و از افت فشار خون جلوگیری می کند. البته ممکن است این دارو باعث افزایش فشار خون هنگام دراز کشیدن افراد ، نارسایی قلب و کاهش سطح پتاسیم در خون نیز بشود . گاهی اوقات پزشکان این دارو را همراه با بتابلاکر ها یا پروپرانولول ها تجویز می کنند که فشار خون را منظم می کند . ممکن است که عوارض جانبی این داروها شامل بی حسی و خارش باشد . این دارو برای کسانی که بیماری های عروقی دارند، تجویز نمی شود.

داروهای دیگر نیز مثل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند دروکسی دوپا، پیرودوستیگمین و اوکترئوتید که به درمان این مشکل کمک می کند. 

نکاتی برای افراد سن بالا

سرگیجه هنگام ایستادن در ۲۰ درصد افراد مسن اتفاق می افتد. معمولاً در افرادی که به اختلالات و بیماری ها دچار هستند، بیشتر دیده می شود؛ مخصوصاً آنهایی که فشار خون بالا و نیاز به مراقبت دارند.

بسیاری از زمین خوردن های افراد پیر به دلیل سرگیجه هنگام ایستادن می باشد. پس حتماً باید این مشکل را در آن ها برطرف کنید.